Dikte van het garen voor handbreien en machinebreien

Info over diktes van wol, vervanging door andere wol, ... vind je overal. Maar ik wil de gegevens voor handbreien 'transponeren' naar machinebreien, vandaar dit artikeltje.

Diktes van garen - handbreien

Lace weight, DK, Aran, Worsted weight... allerlei benamingen om de dikte van garen aan te duiden. Zie je door de bomen het bos niet meer, dan vind je overal op het internet tabellen. Dit zijn er twee:


Ander garen gebruiken

Wanneer je iets wil breien en je gebruikt een ander garen, kijk dan naar de stekenverhouding en kies een garen dat dezelfde stekenverhouding heeft. Brei wel altijd een proeflapje om te zien of je stekenverhouding klopt.

Om te weten hoeveel wol je moet kopen, kijk dan naar de looplengte. De ene wol strekt verder dan de andere. Ik leg het uit aan de hand van een voorbeeld:

  • voor een bepaald project heb je 12 kluwens nodig van Felted Tweed van Rowan
  • gegevens Felted Tweed van Rowan:
    • naald nr 4
    • stekenverhouding: 10 cm = 22-24 st en 30-32 nld
    • looplengte: 50 g = 175 m
  • je wil een vervanggaren gebruiken: Soft Tweed van Drops
  • gegevens Soft Tweed van Drops:
    • naald nr 4
    • stekenverhouding: 10 cm = 21 st en 28 nld
    • looplengte: 50 g = 130 m
  • 12 kluwens Rowanwol van 175 meter = 2100 meter (12 x 175)
  • 2100 meter Dropswol van 130 meter = 16,15 kluwens (2100 : 130)
  • je zal ook een iets kleinere naald moeten gebruiken, bvb. 3,75 of 3,5 (zie stekenverhouding) 
  • altijd eerst een proeflapje breien!

Garens samen breien

Wil je verschillende diktes van garens samenbreien, dan raad ik ook hier aan om steeds eerst een proeflapje te breien en te zien wat het resultaat is. Doe je dit niet, dan begeef je je vast en zeker op glad ijs!

Maar de website van Drops kan je al een klein beetje op weg helpen met verschillende garencombinaties.

Nummering in de textielindustrie - machinebreien

Doordat ik al vele jaren brei, ben ik vertrouwd met de verschillende diktes van breigaren voor handbreien. Maar toen ik met de breimachine begon te breien, dook plots een andere term op: Nm.

  • Nm is de afkorting van Normal Metric, een systeem om de dikte van het garen te bepalen
  • Bij een enkele draad, staat er één getal, bv. Nm 100
    • Nm 100 betekent: 100 meter van het garen weegt 1 gram
  • Bij getwijnd garen staan er twee getallen,  bv. Nm 120/2
    • het eerste getal is het aantal meters van een enkele draad per gram
    • het tweede getal is het aantal draden waaruit het garen bestaat = aantal 'ply'
    • Nm 120/2 betekent: het garen bestaat uit 2 draden, elke afzonderlijke draad van 120 meter weegt 1 gram (120 meter van het getwijnde garen zal hier dus 2 gram wegen)
    • soms worden deze getallen omgewisseld, bv. 2/120 Nm, maar het zal duidelijk zijn welk getal op het aantal draden slaat
    • hoe groter het getal, hoe dunner de wol

Omdat ik niet echt vertrouwd was met deze nummering, zeiden deze getallen mij  niet veel over de dikte van het garen. Ik probeerde ze daarom te 'transponeren' naar de mijn vertrouwde nummering van handbreigaren.

Van handbreisysteem naar Nm

Voorbeeld 1: Rowan Felted Tweed

  • 8 ply
  • looplengte: 175 meter/50 gram
  • Omrekenen:
    • 175 meter/50 gram voor 8 ply (gegeven)
    • 1400 meter/50 gram voor 1 ply (175 x 8)
    • 28 meter/1 gram voor 1 ply (1400 : 50)
    • Nm nummering: 28/8

Voorbeeld 2: Drops Soft Tweed

  • 8 ply
  • looplengte: 130 meter/50 gram
  • Omrekenen:
    • 130 meter/50 gram voor 8 ply (gegeven)
    • 1040 meter/50 gram voor 1 ply (130 x 8)
    • 20,8 meter/1 gram voor 1 ply (1040 : 50)
    • Nm nummering: 20.8/8

Voorbeeld 3: Lang Merino 150

  • 4 ply
  • looplengte: 150 meter/50 gram
  • Omrekenen:
    • 150 meter/50 gram voor 4 ply (gegeven)
    • 600 meter/50 gram voor 1 ply (150 x 4)
    • 12 meter/1 gram voor 1 ply (600 : 50)
    • Nm nummering: 12/4

Voorbeeld 4: Lang Jawoll

  • 4 ply
  • looplengte: 210 meter/50 gram
  • Omrekenen:
    • 210 meter/50 gram voor 4 ply (gegeven)
    • 840 meter/50 gram voor 1 ply (210 x 4)
    • 16,8 meter/1 gram voor 1 ply (840 : 50)
    • Nm nummering: 16.8/4

 Van Nm naar handbreisysteem

Voorbeeld 1: Nm 28/2

  • 2 ply; 28 meter/1 gram voor 1 ply
  • 28 meter/2 gram voor 2 ply
  • 700 meter/50 gram voor 2 ply (28 x 25 want 2 x 25 = 50)
  • Handbreien:
    • met naald nr 2 (ca. 350 m/50 g): 2 draden samenbreien
    • met naald nr 3 (ca. 175 m/50 g): 4 draden samenbreien
    • met naald nr 4 (ca. 120 m/50 g): 6 draden samenbreien

Voorbeeld 2: Nm 14/2

  • 2 ply; 14 meter/1 gram voor 1 ply
  • 14 meter/2 gram voor 2 ply
  • 350 meter/50 gram voor 1 ply (14 x 25 want 2 x 25 = 50)
  • Handbreien:
    • met naald nr 2 (ca. 350 m/50 g): 1 draad breien
    • met naald nr 3 (ca. 175 m/50 g): 2 draden samenbreien
    • met naald nr 4 (ca. 120 m/50 g): 3 draden samenbreien

Voorbeeld 3: Nm 14/1

  • 1 ply; 14 meter/1 gram voor 1 ply
  • 700 meter/50 gram voor 1 ply (14 x 50)
  • Handbreien:
    • met naald nr 2 (ca. 350 m/50 g): 2 draden samenbreien
    • met naald nr 3 (ca. 175 m/50 g): 4 draden samenbreien
    • met naald nr 4 (ca. 120 m/50 g): 6 draden samenbreien

Voorbeeld 4: Nm 3.8

  • 1 ply; 3.8 meter/1 gram voor 1 ply
  • 190 meter/50 gram voor 1 ply (3.8 x 50)
  • Handbreien:
    • met naald nr 2 (ca. 350 m/50 g): te dik
    • met naald nr 3 (ca. 175 m/50 g): 1 draad breien
    • met naald nr 4 (ca. 120 m/50 g): -
    • met naald nr 5 (ca. 85 m/50 g): 2 draden samenbreien

Wat is nu een goede dikte voor de groene Passap breimachine?

Dit hangt natuurlijk van je project af. Maar sokkenwol heeft een dikte die gemakkelijk breit op de breimachine. Die heeft een looplengte van ca. 210 meter/50 gram en is meestal een 4 ply. Met bovenstaande berekeningen wordt dit dus Nm 16.8/4.
Deze dikte is dezelfde als een enkele draad van:

  • Nm 4.2/1
  • Nm 8.4/2
  • Nm 12.6/3
Brei je met twee draden samen, dan worden dit twee draden van:
  • Nm 8.4/1
  • Nm 16.8/2
  • Nm 25.2/3
  • Nm 33.6/4
Brei je met drie draden samen, dan worden dit drie draden van:
  • Nm 12.6/1
  • Nm 25.2/2
  • Nm 37.8/3
  • Nm 50.4/4
En zo kan je op verschillende manieren combineren om de dikte van sokkenwol te krijgen. Met dunner garen breien is natuurlijk ook mogelijk. Veel dikker zou ik niet gaan, want dat wordt moeilijker voor de breimachine.
Ik deed bovenstaande berekeningen enkel en alleen om eens inzicht te krijgen in deze Nm-nummering. Maar zo nauwkeurig hoeft het niet. Een grove richtlijn voor wol voor de breimachine is:
  • 400 tot 700 meter/100 gram (enkel breien)
    • Nm 4/1 tot 7/1
    • Nm 8/2 tot 14/2
    • Nm 12/3 tot 21/3
       
  • 800 à 1400 meter/100 gram (dubbel breien)
    • Nm 8/1 tot 14/1
    • Nm 16/2 tot 28/2
    • Nm 24/3 tot 42/3
       
  • 1600 à 2100 meter (driedubbel breien)
    • Nm 16/1 tot 21/1
    • Nm 32/2 tot 42/2
    • Nm 48/3 tot 63/3
En hiermee kan je eerst proeflapjes breien...

Reacties